MADDE VE ÖZELLİKLERİ

         DERSİN KAZANIMLARI

Konu/Kavramlar:

1)Sertlik-yumuşaklık, esneklik, kırılganlık, renk, koku, tat,pürüzlü ve pürüzsüz olma.

2)Beş duyu organını kullanarak maddeyi niteleyen temel özellikleri açıklar.

3)Maddeyi niteleyen; sertlik-yumuşaklık, esneklik, kırılganlık, renk, koku, tat ve 

pürüzlü-pürüzsüz olma durumlarına değinilir.

4)Bazı maddelere dokunma, onları tatma ve koklamanın canlı vücuduna zarar verebileceğini fark eder.

5)Gerekli güvenlik tedbirleri alınır.

6)Bireysel olarak ya da gruplar halinde maddelerle çalışırken gerekli güvenliklerini tedbir almada sorumluluk üstlenir.

Madde nedir?

Çevrede gördüğümüz, duyu organlarımızla algılayabildiğimiz boşlukta yer kaplayan canlı ve cansız varlıkların tümüne madde denir.

İnsanlar, hayvanlar, bitkiler, taş, toprak, hava, su, masa, sandalye, kalem, silgi, Güneş, Dünya, Ay ve yıldızların hepsi maddedir.

Maddeyi Niteleyen Özellikler Nelerdir?

Maddelerin beş duyu organımızla hissedebildiğimiz benzer ya da farklı özellikleri vardır.

• Sert - Yumuşak
• Esnek - Kırılgan
• Pürüzlü - pürüzsüz
• Renkli - Renksiz
• Kokulu - Kokusuz
• Tat

Maddelerin;

Renk ve şekillerini  gözümüzle,

Kokularını  burnumuzla,

Tatlarını dilimizle,sertlik,yumuşaklık, pürüzlülük ve pürüzsüzlük gibi özelliklerini derimiz yardımı ile algılarız.

SERTLİK- YUMUŞAKLIK

Dokunma duyusu (derimiz) organımız ile maddelerin sert yada yumuşak olduğunu anlarız.
Kolayca şekil alabilen maddelere yumuşak madde denir. Oyun hamuru, sünger, pamuk gibi maddeler yumuşak maddelerdir

.

Kolayca şekil almayan, kolayca çizilemeyen, buruşmayan maddeler sert maddelerdir.
Tahta, demir ve çelikten yapılan maddeler sert maddelerdir.

ESNEKLİK - KIRILGANLIK

Kuvvet uygulanınca şekli değişen, kuvvet kalkınca tekrar eski haline dönen maddelere esnek maddeler denir. Esnek maddeler uzayıp kısalabilir ve kolayca bükülebilirler.

Silgi, paket lastiği, sünger vb....

Herhangi bir etki sonucu kolayca kırılabilen ve eski haline dönemeyen maddelere kırılgan madde denir. Cam, porselen, ayna kırılgan maddelere örnektir.Bazı maddeler çok kolay, bazıları ise daha zor kırılabilir.

PÜRÜZLÜ - PÜRÜZSÜZ

Maddelere dokunarak pürüzlü ya da pürüzsüz olduklarını anlayabiliriz.

Yüzeyi girintili, çıkıntılı olan maddeler pürüzlü maddelerdir. Pürüzlü maddelerin yüzeylerinde kayganlık özelliği azdır.

Ağaç kabuğu, kaya, halı ve taş pürüzlü yüzeye sahiptir.

Yüzeyi düzgün, kaygan olan maddeler pürüzsüz maddelerdir.

Cam, yazı tahtası, fayanslar ve ampul pürüzsüz maddelerdir.

KOKULU - KOKUSUZ

Burnumuzla varlıkların kokulu veya kokusuz olduğunu algılayabiliriz. Ayrıca maddeleri kokusu yardımı ile ayırt edebiliriz.

Çiçek, meyve, soğan, parfüm, kolonya kokulu maddelerdir.
Hava ,taş, şeker, tuz ve altın ise kokusuz maddelerdir. Tuz ruhu gibi bazı maddeleri koklamak tehlikelidir.

TAT

Bazı maddeleri tadına bakarak tanıyabiliriz.. Meyve ve sebzelerin tadını yiyerek anlayabiliriz. Bazı maddeler tatlı, bazı maddeler ekşi, bazı maddeler acı, bazı maddeler de tuzlu olabilir. İçinde ne olduğunu bilmediğiniz sıvıları kesinlikle koklamamalı ve tadına bakmamalıyız.

RENKLİ - RENKSİZ

Gözümüzle maddelerin renkli ya da renksiz olduğunu algılarız. Cam, hava, su gibi maddeler renksizdir. kalem, kapı ağaç gibi maddeler ise renklidir.

Maddeleri sadece renklerine göre ayıramayız. Beyaz renkteki tuz ve şekeri rengine göre ayırt edemeyiz.

AŞAĞIDAKİ TEST SORULARINI ÖĞRENDİKLERİMİZDEN HAREKETLE CEVAPLAYINIZ

 1.Resimdeki bulaşık süngeri aşağıdaki özelliklerden hangisine sahiptir? 


A) Kırılgan 
B) Esnek 
C) Sert

   2.Aşağıdaki maddelerden hangisi kırılgandır? 

    A) Sünger 
    B) Plastik top 
    C) Yumurta

3. Aşağıda resmi verilen cam bardağın özelliği aşağıdakilerden hangisidir? 

A) Esnek 
B) Kırılgan 
C) Yumuşak

4. Resimde gördüğünüz pamuk hakkında aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? 

A) Kırılgan 
B) Sert 
C) Yumuşak

Maddeyi Tanıyalım Boşluk Doldurma Soruları

Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri verilen sözcükler ile tamamlayınız. Boşluğa gelmesi gereken sözcüğü öğrenmek için kutucuklara yazınız.

duyu    ~    dokunarak    ~    gaz    ~    pürüzsüz    ~    üç    ~    tadına

1. Madde doğada  halde bulunur.

2. Balonun içindeki hava  haldedir.

3. Maddelerin pürüzlü veya pürüzsüz olduğunu

   anlayabiliriz.

4. Limon, biber, turşu gibi maddeleri   bakarak tanıyabiliriz.

5. Aynanın yüzeyi   dür.

6. Maddeyi niteleyen özellikleri   organlarımızla algılarız.

Maddeyi Tanıyalım Doğru & Yanlış 

Soruları

Aşağıda verilen ifadelerin basına doğru ise "D", yanlış ise "Y"  koyunuz..

1.  Maddeleri sadece renklerine bakarak ayırabiliriz.

2. (.....)Ses de bir maddedir.

3. (.....) Koyun madde değildir.

4. (.....)Su bir maddedir.

5. (.....)Soluduğumuz hava gaz haldedir.

6. (.....) Bilmediğimiz maddelerin tadına bakmak tehlikelidir.